බුදු දහම මානවවාදී දහමක් නොවේ??

පහුගිය දවසක මං ව්යාතපෘතියකට ගිහින් පාර හොයා ගන්න බැරුව මීගමුව පැත්තේ වයික්කාල හරියෙ කරක් ගහද්දි ක්ලාස් මේටෙක්ගෙන් ඇමතුමක් ආවා. මචන් අපේ වැඩක් තියෙනවා මේ ඉරිදි තුනට නාග විහාරෙට වර. ඔන්න කිව්වා. බෙල්ල දාලා පලයන්. කතා කළේ පොඩි සන්නස්ගල කියලා මගේ අනන්දීය බොක්කක්. මොන කෙහුරක් වුනත් අපේ වැඩේනේ කියලා මං යන්න සෙට් කරගත්තා. ඔන්න ඉතිං කියාපු විදියට මාත් නාග විහාරයට තුනට ගියා. බලද්දි සායි බබා කියලා අපේ සිංහල පන්තියේ පොරකගේ බුක් ලෝන්ච් එකක්. පොත ‘අපේ යුගය කෝට්ටේ’ උදාර කණිෂ්ක බණ්ඩාරගේ පළමු පොත. මාදුළුවාවේ සෝභිත හාමුදුරුවන්ගේ පන්සල නොවැ. අපේ කාලේ හිටි බොහෝ දෙනා එහි පැමිණි සිටියා. සමහරු බැඳලා. තව උන් ජෝඩු දාලා ආවා. ඒක අපූරු අවස්ථාවක් වුනා අපේ පරණ නෑකම් අලුත් කරගන්න.
පොත පිටු හැත්ත පහයි. ආරාධිත දේශනය අපේ විශ්ව විද්යා ලයේ සංස්කෘත අංශාධිපති ඉඳුරාගාරේ ධම්මරතන හාමුදුරුවන්ගෙන්. මොකකද් ද මේ ඉතිහාසය කියන්නේ? ඉතිහාසය කියන්නේ රජවරු ගැන කියලයි ඔබ කියන්නේ? ඉතිහාසය කියන්නේ කිරීටයට මරා ගත්තු කුමාරවරුන්ගේ කතාවයි. නෑ ඉතිහාසය කියන්නේ ඒක නෙවේ. නමුත් අපි හිතන්නේ එහෙමයි. ඉතිහාසය දිනපොත් වලින් ලියන්න පුළුවන්. ලියුම් වලින් ලියන්න පුළුවන්. කෝට්ටේ සංදේශ වලින් ඉතිහාස කරුණු කොච්චර තියෙනවා ද? ඉතිහාසය මූලාශ්ර කියලා අපි නොහිතන තැන්වල ඉතිහාස කරුණු දත්ත තියෙන්න පුළුවන්. දැන් බලන්න කටුගෙට ගියොත් දත්කූරෙත් කැටයම් දකින්න පුළුවන්. දත්කූරට කැයම් කරන්න තරම් සියුම් කලාවක් අපිට තිබුණා. අන්න කවුශල්ය. ඒක ශිල්පයක් වෙන්න ඕන. ඒවා පුරුදු කරපු මිනිස්සු තවත් ඇති. වෙන වැඩ නැද්ද මේ දත්කූරු කැයටම් කරන්න? ඒ කියන්න කන්න අඳින්න හොඳට තියෙන්න ඇති. ආර්ථිකය සුරක්ෂිතයි. ඔන්න දත්කූරකින් යන්න පුළුවන් දුර???
බුදුදහම මානව වාදී දහමක් නෙවි. මානව වාදය කියන්නේ මිනිසා ප්රධාන කොට සැලකීම. බුදුදහම සත්ත්ව වාදී දර්ශනයක්. තමන්ගෙ පැවැත්ම තහවුරු කරගන්න සත්තු යොදා ගන්න පුළුවන් කියලා මානව වාදීන් හිතන්නෙ ඒ නිසා. නමුත් අපි සත්තුන්ගෙන් ජීවත් වීමේ අයිතිය තහවුරු කරනවා. ‘සබ්බේ තසන්ති දණ්ඩස්ස - සබ්බේ සං ජීවිතං පියං’ දැන් බලන්න අපේ ගම්වල ඉස්සර කුරුළු පාළුව කියලා කුඹුරෙන් කොටහක් වෙන් කරනවා. ඒ සත්තුන්ට.
ධම්මරතන හාමුදුරුවො කියන්නේ අපිට තියෙන්නේ අනාගතයක් හා අතීතයක් පමණයි කියලයි. වර්තමානය කියන්නේ අනාගතයෙන් ගෙන අතීතයේ තැන්පත් කිරීමයි කියලයි උන්නාන්සේ කිව්වේ. අපිට අවුරුදු දෙදහස් පන්සියයක අතීතයක් තිබුණා. දැන් මේ යන විදියට අනාගතයකුත් තියෙයි කියලා උන්නාන්සේ කීවා.