පැනෝරාමා

පැනෝරාමා, ඉන්ද්රිනාථ තේනුවර මහතාගේ තෙවන සේයාරූ දැක්ම පසුගිය දා කොළඹ ජාතික කලා භවනේ දී පැවැත්වුනා. පට්ට වැඩේ. මං ඔහුව දන්නේ ඔහු ලියූ මඟුල් ගෙදර චාරිත්රත පොතේ කතුතුමා හැටියට. පස්සේ දවසක A to Z Photoshop නම් පොත අතට අහුවුනේ මහජන පුස්තකාලෙ දී. මං දන්න ඡායාරූප ගැනිල්ලක් නෑ. හැබැයි ඒ පොතේ පෙරවදන හරි ම රසවත් ‘පිං පෙත් සටහන’ කියලා නම් කරපු ඒ පෙරවදනේ මුල් ජේදය මෙසේ දැක්වෙනවා.
“අප ජීවත් වන්නේ ශ්රීඒ ලංකාවේ ය. මේ ශ්රීා ලංකාවේ නොයෙක් ආකාරයේ, නොයෙක් මට්ටමේ, විවිධ තරාතිරම්වල මිනිස්සු ජීවත් වෙති. මේ මිනිස්සු ජීවත් වීම සඳහා විවිධ රැකියාවන්හි යෙදෙති. විවිධ තනතුරු දරති. මේ බව දන්නා තවත් කොට්ටාසයක් මේ පොදු අරමුණ ම තමන්ගේ ජීවිකාව බවට පරිවර්තනය කොට ගනිති. මේ නිසා ම විවිධ කාල වකවානු වල විවිධ රැලි ලංකාව පුරා හමා යනු දැකිය හැකිය. මේ රැලි මුහුදේ රැලි තරම් සුන්දරද, රළු ද නොවේ. එහෙත් විටෙක එය කාන්තාර හරහා හමා යන වැලි කුණාටු තරම් භයංකර යැයි සිතෙන තරම් ය. මුහුදු රැල්ලට සේදෙන්නේ වැල්ල පමණය. භයානකව හමන මේ අලුත් රැලි බොහෝ විට මිනිස් චිත්ත සන්තානයේ ඇති අති සියුම් චිත්ත සංවේදනා ද ඒවා ප්රයකම්පනය වීමෙන් ඇතිවන්නාවූ නවත ම පරිකල්පනාවන්ගෙන් පරිපෝෂිත වූ නිර්මාණ ද සදාකාලිකව ම වැලි තලා යට සඟවා තබන්නට තරම් සැහැසි වෙයි. ”
- ඉන්ද්රනනාථ තේනුවර, පෙරවදන A to Z Photoshop –
මේ විදියට ලංකාවේ රැලි ගැන හරි අපූරු විස්තරයක් කරන කතුතුමා රැකෝඩ් බාර් රැල්ල, ඡායාරූප ශාලා - පොත්කඩ -ෆාමසි රැල්ල, පොටරි පේන්ට් රැල්ල, චීන හෝටල රැල්ල, කොමිනිකේෂන් රැල්ල, සහ අවසාන වශයෙන් පරිගණක ආශ්රිසත ව්යා,පාර හෙවත් කොම්පියුටර් කෝර්ස් රැල්ල ආදී ලංකා ඉතිහාසය තුළ වානිජ වශයෙන් බලපවත්නා ලද සියලු රැලි සම්බන්ධයෙන් කෙටි විග්රකහයක් සිදුකරයි. එදා කියවූ පෙරවදන මට නැවත කියවන්නට සිදුවන්නේ ජනසන්නිවේදන නිබන්ධනයකට අදාලව ‘ජනප්රිකය සංස්කෘතික ප්රිවණතා’ නමින් කළ අධ්යනයන කටයුත්තකටය. නොදැනුවත්ව හෝ දැනුවත්ව එදා ප්රකකට ඡායාරෑප ශිල්පියා අතින් ලියැවී ඇත්තේ ලංකාවේ ජනප්රියය සංස්කෘතියේ සමකාලීන නියෝජනයන්ගේ විවිධාකාර මුහුණුවරය.
එනමුත් ඔහුගේ මූලික අධ්යාසෂය එය නොවීය. ඉහත කී විවිධ රැලි මගින් සමාජ අවශ්යතතාවයට වඩා සැපයුමක් නිර්මාණය කිරීමට යාමෙන් බොහෝ රැලි නිමා වූ බව ඔහු කියයි. නිදසුන් ලෙස මනාලියන්ට වඩා හැඩලන්වන්නන් සිටීම දැක්වේ. මිල කඩා වැටීම හමුවේ උක්ත රැලි ආශ්රි ත සේවාවන් තරගයට මුහුණ පෑමෙන් ඒවායේ වෘත්තිමය පිළිගැනීම නැති වීමේ ප්රඩතිඵල ලෙස අඩු මිලට සේවා සැපයීමෙන් ගෞරවනීය කලාව තුට්ටු දෙකට විකුණා දමන බව ද කියයි. තම වෘත්තිය වන ඡායාරෑප කලාව ද එවන් අභාග්ය් සම්පන්න ඉරණමක් අත් කරගෙන ඇති අතර ඩිජිටල් ඡායාරූප සංස්කාරකවරු මගින් මුද්ර ණය කිරීම ඡායාරෑප රසායනාගාරයට භාර දුන් විට අමු අමුවේ ම කොල්ල කන බව ද කියා සිටී. එහි යම් සත්යයතාවයක් නැතුවා ම නොවේ. නමුත් අභීතව තම වෘත්තියේ වුව ද අසාධාරණ අකටයුතුකම් දැක්වීමට තරම් ඔහු දැක්වූ නිර්භීතභාවය අගය කරමි.
එතැන් පටන් ඉන්ද්රානාථ තේනුවර යනු කවුරුදැයි විමසන්නට මා පෙළඹෙන්නේ ඔහුගේ රචනාවන් නිසාවෙනි. ආධුනික කැමරාකරුවකුට නම් ඔහුගෙන් සොරාගත යුතු ශිල්ප ඥානය බොහෝ වුව ද මා එවැන්නෙක් නොවන නිසා සද්භාවයෙන් ඔහුගෙන් සොරා ගත්තේ වචන පමණකි. ඉනිදු ‘පුරප්පට්ටුව’ යන වදන මා විසින් නියමාකාරයෙන් ම සොරා ගත් වදනකි. About me යන්න ඔහු විසින් විස්තර කරන්නේ පුරප්පට්ටුව යන ශීර්ෂය යටතේ ය.
යමක් පිළිබඳ ගවේශනය කර ලියන්නට ඔහු රුසියෙකි. පළමු පොත වන මඟුල් ගෙදර සිරිත් විරිත් ඒ බව මනාව පසක් කරයි. තේනුවර මහතා එහි ද අවසානයේ සංකර, විකාරූපී, වාණිජවාදී චාරිත්රව මහ ඉහළින් ගරු කිරීමේ පරාභව චින්තනය මුළිනුපුටා දැමීමට කාලය එළඹ ඇති බවත් සරණ මංගල්ය හරහා ‘අපේ කම’ විඳීමට අවස්ථාවක් සලසා දිය යුතු බවත් ලියයි. නමුත් දැනටත් විදේශගතව සිට විවාහය සඳහා මෙහි පැමිණෙන තරුණ මනාල භවතුන් පැරණි චාරිත්රි එලෙස ම ඉටු කිරීමේ යුහුසුළු වනු දැකිය හැකිය. මා එසේ කියන්නේ එවැනි අතිශය සංවිධානාත්මක ප්ර්දර්ශනාත්මක මංගල්යේක් සඳහා සහභාගී වී ඇති හෙයිනි. මේ සියල් සිරිත් ඉටු කිරීමට හතර වරිගයේ නෑයින් විශාල ප්රලමාණයක් අවශ්යයයය. විශේෂයෙන් ම මාමාවරුන් සහ මස්සිනාවරුන්ට ඇති රාජකාරී බොහෝය.
කාරණාව එය නොවේ. තෙල් වලං ලිප තැබීම, කඩුලු බුලත් දීම, කඩුලු තහංචි කැඩීම ආදී වැළළී ගිය සිරිත් රැසක් ඒ මංගල්යහයේ දී දුටු නිසා මා එහි සංවිධායක මා මිතුරන්ගෙන් ඒ පිළිබඳ විමසූවිට පැරණි පත පොත කියවාගත් දැනුමෙන් සියල්ල සංවිධානය කළ බවත්, සියල්ලන්ට මංගල්යනට කලියෙන් තමන් කළ යුතු රාජකාරී කියා දුන් හෙයින් අවුලකින් තොරව කටයුතු සංවිධානය වූ බව මිතුරා කීය. තොරතුරු ලබා ගත් පොත පත විමසූ විට ඉන්ද්රලනාථ මහතාගේ මඟුල් ගෙදර චාරිත්රා පොත ද කියැවිණි. ඔහු ලියා පළ කළ පොත අතීතය යළි ප්රසතිනිර්මාණය කිරීමට යොදා ගත් බව එහි කතුවරයා නොදන්නවා ඇත. නමුත් එය එසේ විය. ඡායාරූප ශිල්පියකු නොවිනි නම් ගවේෂණාත්මක රචකයකු වනු ඇතැයි මා සිතන්නේ එනිසා ය.